จะเป็นอย่างไร ถ้าเราเคยมีเงินเดือนเป็นแสน แต่วันหนึ่งชีวิตกลับพลิกผัน ทำให้มีรายได้เหลือประมาณ 300 บาทต่อวัน จะเป็นอย่างไร ถ้าวันที่เราเกษียณอายุ แต่ยังไม่มีบ้าน และไม่มีเงินเก็บมากนัก จะเป็นอย่างไร ถ้าบริเวณรอบที่ดินที่เราคิดจะสร้างบ้าน มีปัญหาไฟป่า จนเกือบจะรุกเข้ามาได้ จะเป็นอย่างไร ถ้าบ้านที่เราอยู่ ต้องใช้น้ำบาดาล และน้ำบาดาลมีปัญหาเรื่องสนิมเหล็ก จะเป็นอย่างไร ถ้าเราปลูกบ้านแล้ว อยากปลูกผักทำสวนด้วย แต่อายุมากแล้ว ไม่อยากก้มมาก สำหรับบางคน โจทย์ ปัญหา อุปสรรคต่างๆที่เข้ามาในชีวิต อาจทำให้รู้สึกท้อ บางคนอาจใช้วิธีการหนีปัญหา แต่สำหรับอาจารย์จิรศักดิ์…

อันที่จริง เราสามารถที่จะออกแบบแปลงปลูกผักได้หลากหลายรูปแบบ ตามวัสดุที่เรามีอยู่ หรือหาได้ง่าย บางคนอาจใช้ไม้ บางคนอาจใช้อิฐ บางคนอาจใช้แท่งซีเมนต์

เมื่อพูดถึงเรื่องเกษตรในเมือง หนึ่งในความหวังสำคัญก็คือ การสร้างความมั่นคงทางอาหารให้คนในเมืองได้ คือนอกจากจะสามารถพึ่งตนเองด้านอาหารด้วยการเป็นผู้ผลิตเองได้แล้ว

นอกจากการปลูกผักจะมีส่วนช่วยลดขยะด้วยการเปลี่ยนขยะอินทรีย์มาเป็นปุ๋ยแล้ว ยังสามารถนำวัสดุเหลือใช้กลับมาใช้เป็นภาชนะปลูกอย่างสร้างสรรค์และคุ้มค่าอีกด้วย

สถานการณ์ต่างๆที่เกิดขึ้นตอนนี้ อาจทำให้หลายคนอาจเริ่มตระหนักถึงความสำคัญของเรื่องการพึ่งตนเองมากขึ้น บางคนอาจใช้ช่วงเวลานี้ในการเริ่มต้นปลูกผักลงกระถาง หรือกระบะเล็กๆที่บ้าน และเชื่อว่าหลายคนอาจกำลังฝันถึงการปลูกผัก ทำสวน มีชีวิตที่เรียบง่าย สอดคล้องสัมพันธ์กับธรรมชาติ ในพื้นที่ที่ใหญ่ขึ้น ไม่ว่าจะเป็นพื้นที่ในเมือง หรือพื้นที่ในชนบท สิ่งสำคัญในการเริ่มต้น  นอกจากการเรียนรู้เรื่องเทคนิคการปลูกผัก ทำสวนแล้ว เรื่องของการออกแบบพื้นที่อย่างเข้าใจ ก็เป็นสิ่งสำคัญไม่แพ้กัน เรามาดูกันว่ามีสิ่งใดที่ควรพิจารณา ศึกษา หาข้อมูล เพื่อนำมาประกอบการออกแบบสวนในฝันของเราบ้าง

หากบ้านเรามีพื้นที่น้อย การทำสวนผักแนวตั้งก็เป็นหนึ่งในวิธีการที่น่าสนใจ ซึ่งใช้หลักการเดียวกับการปลูกผักในภาชนะทั่วไป และสามารถออกแบบสวนผักให้เหมาะสมกันพื้นที่ของเราได้ ซึ่งมีหลักการทำที่ไม่ยากดังนี้

โดยคุณ Pom Suetorchart ได้มะระมาจากตลาดเกษตรอินทรีย์เชียงใหม่ แต่ยังไม่มีเวลาทำ จับมาต้มให้สุก แช่แข็งไว้ก่อน เพราะถ้าทิ้งไว้จะทำให้มะระเหลือง จะทำอาหารไม่ได้ ช่วงนี้ได้อยู่บ้านมากขึ้น

โดยคุณ Pom Suetorchart เป็นการต้มจับฉ่ายแบบฝรั่งเศส ไว้กินเป็นเครื่องแนมสเต๊ก หรือจะกินเป็นจานหลักเลยก็ได้ วันนี้ทำเป็นอาหารเช้า กินกับขนมปังกระทียม “ราตาตุย”สามารถทำแบบใส่เนื้อสัตว์(เบคอน) หรือไม่ใส่ก็ได้ แต่ครั้งนี้ทำแบบไม่ใด้

โดยคุณ Bee Puttaya เมนูสวยสดใส ที่ไม่ใช่เฉพาะหน้าตาอาหาร แต่หมายถึงหน้าตาคนรับประทานด้วย มารู้จักผักนางเอกที่แสนดีว่ามีประโยชน์ขนาดไหน Swiss chard ประกอบไปด้วย polyphenol antioxidants ถึง 13 ชนิด ซึ่งมีประโยชน์ในการต้านความชราอย่างได้ผล

นอกจากสวนผัก จะเป็นพื้นที่เรียนรู้ทักษะชีวิตด้านการเกษตร ทั้งการเพาะปลูก การเลี้ยงสัตว์ ไปจนถึงการทำอาหาร ให้กับเด็กๆแล้ว พื้นที่สวนผักยังเป็นพื้นที่เรียนรู้สร้างสรรค์ที่ทั้งคุณครู และคุณพ่อคุณแม่ สามารถเชื่อมโยงบูรณาการให้เข้ากับวิชาต่างๆได้มากมาย ตั้งแต่วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ สังคม ภาษาอังกฤษ ศิลปะแขนงต่างๆ  ไปจนถึงเรื่องของโภชนาการและสุขภาพ ใครที่คิดไม่ออกว่าจะเชื่อมโยงยังไง ลองไปดูไอเดียการสร้างสรรค์ในแต่ละรายวิชากันค่ะ

หากพูดถึงประโยชน์ของการให้เด็กได้ปลูกผักกินเอง ก็มีตั้งแต่การที่เด็กได้เรียนรู้ชีวิตจากธรรมชาติมากขึ้น มีมุมมอง และความเข้าใจธรรมชาติมากขึ้น มีทักษะความรู้โดยเฉพาะความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ดีขึ้น

ด้วยสถานการณ์ปิดเมือง ท่ามกลางโรคระบาดที่เกิดขึ้น เรื่องอาหารกลายเป็นเรื่องสำคัญในชีวิตที่หลายคนต้องลุกขึ้นมาเรียนรู้ที่จะผลิตด้วยตัวเอง ในขณะที่ การเข้าถึงเมล็ดพันธุ์ก็ไม่ง่ายเหมือนเคย นักปลูกผักในเมืองบางคนจึงลุกขึ้นมาทำสถานีปันเมล็ดพันธุ์ให้คนในชุมชน